İnsan neden yalan söyler? Yalan söylemek ihtiyaç mıdır? İşte insanların yalana başvurmasına yol açabilen durumlar...
Yalan söylemek, çeşitli nedenlerden ötürü birinden ötürü ya da bir durumdan ötürü tehdit altında hissettiğimizde hangi yaşta olursa olsun başlayan bir şeydir. Çocuklar esasında yalan söylemeyi amaçlamazlar ancak sorunlardan uzak kalmak adına yalan söylerler. Ancak beyaz bir yalan çocuklukla birlikte hayatımıza girip yetişkinliğe ek sürüyor gibi görünürken bazı insanlar her daim düz yalancıdır. Bu insanlar hemen hemen her hususta rahatlıkla yalan söyleyebilirler fakat yalanı sürdürmek yorucu olabilir.
İnsanlar Neden Yalan Söyler?
Yalana başvuran kişinin doğruyu söylemeyip yalanı tercih etmesindeki durumun arkasındaki psikoloji oldukça ilginçtir çünkü kişiyi, başkasını, malını, bütünlüğünü ve onayını koruma iç-güdüsünden gelir.
Yalan söylemenin, benlik saygısı ile iç içe olduğunu söylenir. İnsan, benlik saygısının riske girdiğini hissettiği zaman, daha büyük yalanlar söylemeye başlar. İşte bazı zaman anlam verilemeyen ve yalan söylendiği zaman hoş şeylerle karşılaşılamayan yalanın, insanlardaki sebepleri.
Gerçekleşebilecek Sonuçlardan Kaçınmak
Yalan söylemek, yapılan şeylerin olası sonucundan kaçınmak için kolay yolu seçmektir. Eşyayı kıran için de karşısındakine kendi hakkında yalan söyleyen de olsanız, yalan söylemek sizi içerisine gireceğiniz berbat durumlardan yalan ortaya çıkana dek kurtaracaktır.
Yalan söylemek kişiyi içerisine gireceğini düşündüğü zor durumlardan kurtarabilir. Belki bir başkasının duygularını incitmekten alıkoyar ve ortaklıkları güçlendirir. İçerisinde bulunulan sosyal yaşamdaki tavrı geliştirir. Bu durum da bilişsel evrim biyolojisini hatırlatarak yalanın esasında sosyal türün hayata tutunma amacındaki aracı olduğunu gösterir. Ancak ne yazık ki yalan söylemek durumu iyi yapmaz.
Yalan söylemek, kurduğunuz olay örgüsünü yeniden anlatmanız gerekmediği müddetçe kolaydır. Ancak yalan söyleyen kişi yalanına bağlı kalmak zorluğu ile karşı karşıya olduğundan yalan söyleyene külfettir.
Kişiler yalan söylemeye meyillilerdir, içerisinde yer aldıkları sosyal ortamda ceza almaktan kaçınmak isterler.
Garip Hissetmemek
Bazı insanlar, normal şekilde sosyalleşmenin nasıl olduğunu bilmediklerinden yalana başvururlar ve insanlara duymak istediklerini söylerler.
Bu durumda yer almak, beğenilmek, sahip oldukları hakkında yalan söylemek temelinde kabul edilme dâhil edilme endişesi taşır.
Herkes iyi düşünülmek ister ancak iyi olmak adına ne kadar saygı değer şeyler yaptığımızsa tartışılır.
Bunu kabullenmek yerine, başkalarının bize olan saygılarının azalmaması için, sık sık yalana başvururuz. Cesurca ya da erdemlice hareket edemediğimiz anlarda, olduğumuzdan cesur ve erdemli gibi görünmek adına yalan söyleriz.
Ortama Ayak Uydurmak
Aşık olmak ve kabul görmek insan yaşamında ki önemli şeylerdendir.
Sevdiklerimiz tarafından kabul görmediğimiz zaman, fiziksel ve duygusal birçok sorun gün yüzüne çıkabilir.
Refahımız, bir başkasının kabulüne dayanır ve bu nedenle arkadaş edinmek için yalan söylemeye daha sık başvurulur.
İnsanlar sevdikleri yemeklerden, yapmak istedikleri ve de yapmak istemedikleri hakkında sıkça yalan söylerler.
İlerleme Kaydetmek
İlerlemek adına yalan söylemek ise iş yerlerinde ve sosyal ortamlarda oldukça yaygındır. Bu, özellikle de söz konusu maddi olduğunda ve olası fırsatlar ortaya çıktığında görülür.
Öne geçmek için yalana başvuranlara “fırsatçı” denir ve bunun kendileri de farkındadır.
Başkalarını Kötü Göstermek
Yalan söylemek, kötü göstermek için çevrenizdeki kişinin ayağını kaydırmak adına uygun bir yoldur.
Diğer insanlarla alakalı kötü şeyler söyleyerek, yanlış çıkarımlar yapılmasına zemin hazırlayarak ya da manipüle ederek yalan söylenir.
Öne geçmek adına yalana başvurmak, empati yoksunu insanlara kolay gelir.
Merhamet ve empati yetisi güçlü olan için yalan son seçenektedir. Narsistler, sosyopatlar ya da psikopatlarda empati duygusu eksiktir.
Başkalarını Korumak
İnsanlar başkalarını korumak adına yalan söylerler. Hatta doğru karakter gösteren bireylerle empati yeteneği kuvvetli bireylerin yalana başvurma sebeplerine bakıldığında sıklıkla esas nedenin koruma içgüdüsünden geldiği görülmektedir. Devamlı yalan söyleyebilme potansiyeline sahip olanlar, bazen kendi için değil de incinmesini istemediği bir başkası için yalan söyleyebilir
Hiç sevdiğiniz birini incitmemek için yalan söylediniz mi?
Hiç yalanlarınızı sürdüremediiğiniz için kaçmayı seçtiğiniz oldu mu?
İnsanlar hislerinizi korumak adına da yalan söyleyebilirler.
Yarattıkları Hikâye Artık Gerçek
Bazen söylenen bir yalan söyleyen tarafından o kadar kanıksanır ki sanki gerçekmiş gibi algılanmaya başlar. Yalancılar, sarf ettikleri yalanların sonuçlarını çoğu kez umursamazlar. Yalan söylemeye devam ettikçe hatıralar tuhaflaşmaya başlar. Sanki yalan gerçek ile olan ayrımını kaybeder. Anlatılanın yalan mı yoksa gerçek mi olduğu söyleyen tarafından ayırt edilemez hale gelir.
Yalancıların Beklentiyi Yüksek Tutması
İnsanlar kendilerini ve çevresini düş kırıklığına uğratmamak adına yalan söyler. İşlerin olduğundan iyi görünmesi adına boşlukları doldurarak senaryo hazırlarlar.
İnsanlar genellikle parayla, başarıyla ya da sahip oldukları ile bunu yaparlar.
Yalanlar Kontrolden Çıkar
Yalanları kontrol altında tutmak kolay değildir. Hele ki peşi sıra dizilen yalanların takibi bir süre sonra imkânsız hale gelir. Bu durum sıklıkla kumar oynayan, fazla utanan ya da korkan insanlarda görülür.
Hedefe Ulaşmak
İnsanlar çoğunlukla, söyledikleri şeye inandıkları ya da inanmak zorunda olduklarından bunu gerçekleştirebilmek için yalana başvururlar. İnanmak istiyorsan veya gerçek olmasını diliyorsan eğer yalnızca yalanı doğru ve yeterli oranda söyle bu gerçek olması için yeterli olacaktır. Şeklindeki düşünce yapısına sahip bireyler en aşta maddi durumları hakkında sonraki durumlarda da duygusal hayatı hakkında kendini yalanlarına inandırır.
Ancak yalanlar üzerine kurulmuş bir yaşam gerçek değildir. Duru ve doğru hayatla kıyaslandığı zaman rahat ve mutlu hissettirmez. Aynı zamanda yalan sadece söyleyeni değil karşısındaki kişi ya da kişileri de olumsuz etkiler.
İçerisinde bulunulan yaşamları yalansız bir şekilde sonuçlandırmak kolay olmasa bile yalanı tercih etmemek, dürüst yaşamaya çalışmak hikâyenin mutlu sonla bitmesine olanak sağlar…
Peki, yalan bir ihtiyaç mıdır? Düşüncelerinizi yorum bölümünde bizimle paylaşabilirsiniz.