Gluten alerjisi ile Gluten intoleransı diğer bir isimle Çölyak Hastalığı ve de Çölyak hastalığı olmayan gluten duyarlılığı nedir? Gluten rahatsızlıklarının ayırt edilmelerindeki farklar nelerdir?
Gluten alerjisi ya da glüten intoleransı olarak adlandırılan çölyak hastalığı ile çölyak şeklinde olmayan gluten duyarlılığı istisnasız birbirine karıştırılan ancak birbirinden çok farklı sağlık problemleridir. Baş ağrısı, bağırsaklarda hasar, solunum zorluğu gibi klinik belirtilerle görülebilen gluten kaynaklı hastalıklar...
Gluten Alerjisi Nedir?
Gluten ya da buğday alerjisi günümüzde daha sık görülmeye başlamıştır. Buğdayda temel olarak 4 tip protein bulunur: Albumin, globulin, gliadin ile gluten. Bu temel proteinlerden birine bile bir alerji gelişebilir. Alerji adı verilen şey, alerjen buğday bulunan gıdanın tüketilmesi veya alerjen buğday unun nefes yolu ile içinize çekilmesi sonrasında başlar. Buğday tüketilir tüketilmez alerjik reaksiyon meydana gelebilir ya da birkaç saat geçtikten sonra alerjik reaksiyonu görülür. İlk etapta vücudunuzda IgE antikor artışı olur, ikinci etapta ise histamine adı verilen madde ile diğer kimyasallar kan içerisine salınır ve alerjik reaksiyon görülür.
Alerji adı verilen durum, basit geniz kaşıntısı şeklinde olabileceği gibi ciddi bir nefes darlığı ya da anafilaktik şok tablosu şeklinde de ortaya çıkabilir. Alerji tedavisinde, alerjiye yol açan kaynağın uzaklaştırılması ya da vücuda girişi engellenmelidir. Alerji başlamışsa eğer alerjene uygun medikal tedavi şarttır.
Gluten intoleransı ile “Çölyak Hastalığı” gen temeli hastalıklar içerisinde yer alır. Yani genetik açıdan glüten duyarlılığınız bulunmuyor ise dilediğiniz kadar buğday ya da buğday ürünü tüketildiğinde Çölyak belirtisi göstermezsiniz. Yani buğdaya karşı genetik duyarlılığınız yok ise çölyak hastası olmazsınız. Genetik açıdan bu yatkınlığa sahip bireyler buğday ve buğday içeren ürünler tükettiği zaman antikor oluşturarak ince bağırsak üzerinde tahribata sebep olurlar. Bu duruma da Çölyak hastalığı denir.
Çölyak olmayan gluten duyarlılığı: Çölyak rahatsızlığı ile buğday alerjisi seçenekleri elendikten sonra tanısı konan klinik olaydır. Bu tabloda gluten bulunan gıdalar tüketildiği zaman bağırsaklarla alakalı ve alakasız olan farklı bir rahatsızlık ortaya çıkar, fakat bahsi geçen bu durum glutenin beslenme düzeninden çıkarılması sayesinde düzelir. Bu durum aslında gluten-ilişkili rahatsızlık tablolarından bir tanesidir.
Gluten intoleransı ve Gluten alerjisi farkları nelerdir?
Alerji durumu ani gelişir ve İntolerans durumu ise zaman alır ve kronik ilerler.
Gluten alerjisinin belirtileri nelerdir?
Klasik bir alerjide ortaya çıkan belirtiler gözlenir. Vücut üzerinde kaşıntı, genizde karıncalanma hissi, sık sık öksürük krizleri, devamlı hapşırık, cilt dokusunda kızarıklık ve ciltte ödem, solunum zorluğu, ishal, karın ağrısı ve karın bölgesinde kramp nadiren de baş ağrısı görülebilir. Çok ciddi görülen tablo ise anaflaksi durumudur.
Gluten alerjisinin nedenleri nelerdir?
Gluten alerjisinin sebepleri gluten içerisinde yer alan dört temel proteinden olan “gluten” proteinine karşı gerçekleşen alerjik reaksiyondur. Gluten ekmekte bulunur. Bütün işlenmiş besinler içerisinde gluten kaynakları yer alabilir. Bu nedenle paket ürünlerin gluten free olanları tercih edilmeli, içindekiler kısmı mutlaka okunmalıdır.
Gluten alerjisi nasıl anlaşılır?
Eğer ki glütene karşı alerjisi olduğu düşünülen bir kişi varsa eğer bu durumdan aile hekimine bahsetmelidir. Doğru bir anamnez, klinik muayene ve laboratuvar testleri ile tanı konur.
Gluten alerjisi tanısı nasıl konur?
Gluten alerjisi tanısı, deri testleri, yiyecek kısıtlaması ile bulunabilir.
Gluten alerjisinin yol açtığı hastalıklar nelerdir?
Eğer ki Gluten yani buğdaya alerjiniz bulunuyorsa, yulaf, arpa ve de çavdar içeren ürünlere de alerjiniz bulunabilir. Çölyak hastalığı bulunan bireylerde tiroid rahatsızlıkları gibi bağışıklık sistemi hastalıkları yani otoimmün hastalıklar da sık sık görülebilir.
Gluten hassasiyetinden şüphelenen kişi neler yapmalıdır?
İlk olarak alerjik durum görülüyorsa zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna gidilmeli ve detaylı bilgi verilmelidir. Doktora mutlaka tüketilen gıdalardan eksiksiz bahsedilmelidir Ardından doktorun isteyeceği tahliller ve diyet listesine harfiyen uyulmalıdır.
Gluten hassasiyetinden nasıl korunulur?
Gluten içerdiği bilinen gıdaların ve gluten içermesi olağan gıdaların tüketiminden uzak durulması gerekir.
Gluten içeren gıdalar nelerdir?
Arpa, buğday ve çavdardan mutlaka uzak durulmalıdır. Bunun haricinde dışarda satılan gluten kaynaklarından olan ekmek, kurabiye, pasta gibi unlu mamullerden uzak durulmalıdır. Üzerinde gluten içerir yazan paket gıdalar da tüketilmemelidir.
Gluten içermeyen gıdalar nelerdir?
Gluten bulunmayan gıdalardan bir kaçı şu şekildedir. Pirinç, yulaf, nohut, kinoa, mısır, darı, kara bugˆday gluten içermez. Aynı zamanda paket ürünlerin içerisinde gluten free olanların da içerisinde gluten olmadığı belirtilir.
Gluten alerjisi olmayan biri glütensiz beslenirse zararı olur mu?
Ekmek yeterli oranda tüketildiğinde obezite durumu ile mücadelede etkili bir araçtır. Ancak ekmekte düzenlemeye gidilecekse eğer tam buğdaydan yapılmış ekmek tüketilebilir. Zayıflamak isteyenler yeterli ve dengeli besinleri tüketmeli, düşük kalori almaya özen gösterip ve fiziksel aktiviteyi çoğaltmalıdır. Şişmanlık esasında aşırı ve kalitesiz besin tüketimiyle ortaya çıkar.
KAYNAK